Kolaramma Devastana, Kolar

September 20, 2019
Our day started with a drive from Bangalore to Kolar, breakfast at a mobile eatery at Kolar and a short trek to Antara Gange. Now we were back at the town, we somehow chose to visit Kolaramma Devastana first. I followed the directions on Google Maps which took us through the narrow lanes of Kolar. I had least expected to see a crowded temple.. this is one of the ancient temples where rituals are sill performed. It was the last Friday of Shravana hence the crowd. People, especially ladies, come with lemon and ghee, make lamps with lemon skin and light them to appease the Goddess. This is one of the few times I had to deal with crowds at historical spots.

This is the gateway in the outer wall of the temple. This gateway reminds me of Vijayanagara temple gateways. This is actually a base of the high Gopura which is missing here.

A board at the temple entrance describes the temple features as follows:
Kolara or ancient Kuvalapura was ruled by Gangas in the early part of 3rd Century AD. Gangas were succeeded by Cholas followed by Hoysalas and Vijayanagra rulers.
The temple indicates two shrines in an ordinary structure in Dravidian style of architecture. This main temple faces east whereas larger shrine faces north. Both share a common pillared mantapa. The mahadwara has an imposing appearance with a well carved doorway. The lower course of the wall to the left of the Mukhamantapa has fragments of a number of Rajendra Chola's inscriptions. The walls of the main shrine are treated with slendu pilasters. The Adhistana mouldings and the pilastered outer wall of the Garbhgriha has Jagati and Tripatta Kumuda mouldings. The Adhistana mouldings and the pilastered outer wall of the temple are carved with numerous inscriptions in Tamil characters. A Bhutagana and lion friezes are depicted below above the cornice respectively.
Inside the temple are the images of Sapthamatrikas and the image of Kolaramma, in the form of Mahishasuramardhini with eight hands and a demon under the feet. In another room to the right have exact copies of the Saptamatrika images in brick and madder. There is a stone image about six feet high Kalabhairava, but people name it as Mukanacharamma owing its nose having been broken. The temple does not have any super structure.

The temple gateway, though it appears simple on the outside, is grand inside. The door frames are decorated richly with carvings of creepers. At the base of the frames are two pairs of beautiful young Shilabalikas greeting visitors into the temple. I think two of them are hunters since they holding bows in their hands. Wondering if they are sculptors imagination or replicas of girls who really existed. Their beauty is mesmerizing!

This is the inner gateway. There's an open space between the two gateways, the floor is granite slabs, during a normal day, one can sit here and relish the peaceful ambiance. The pillared mantapa has room for about 60 grownup people. Of all the pillars four of them are made of hard grey colored rock, it looks like the beige colored pillars were replaced with grey colored pillars. The pillar bases have rectangular faces at their bases and one of the bases has an inscription which looks like a signature of a sculptor (see inset). As per our understanding of the text it is 'Samanrukasiri'. In Kannada it is ಸಮನೃಕಸಿರಿ.

In the courtyard is a stone plague describing the temple as follows:
This L-shaped temple has two shrines, one for Durga (Kolaramma) and the other for Saptamatrikas. Both have a common vestibule. The Durga shrine has a wagon roof tower. The stucco figures in Saptamatrikas shrine are unusually large, the temple is of the Dravida Vimana style but in Ganga tradition (11th Century AD). Mahadwara has imposing pavilions in the inner side.
The temple contains several Chola inscriptions. The earliest belong to Rajendra I (1012 - 1045 AD).

This is the inner wall which encloses the temple tightly.

The space within the inner walls is really tight. Along the walls are long open halls for visitors to rest. The aisle goes around the temple but we could not complete the round because it was blocked by a crowd waiting for entry into the temple. So we just saw the outside of this temple.

This idol is placed close to the temple entrance, looks like a hero-stone.

One of the corners of the temple. These walls are covered with Tamil inscriptions. Every flat surface between the base to the top of mid-section has neatly inscribed lines of Tamil text.

Miniature pillars form a niche in the wall. The pillars seen in this temple are similar in form. If you take a closer look at the walls, the text can be seen. Click on images to enlarge them.

This is the east-west aisle. Looks peaceful for the moment. Else there's continuous flow of people going around the temple.

As seen from the other side of the aisle. Back in the ancient times, people would camp inside temples during their visits. Also, people traveling from Mysore or Bangalore travelling to Tirumala would have stayed at this temple for a day or two.

 This is the north-south mantapa. The shadows indicate the precise placement of pillars. Miniature pillars seen on the walls are same as these pillars. These column design is quite simple compared to Chalukyan designs.

View from the other side. On the right side, a dark patch is seen which is where people touch the wall.. think there was an idol of one of the gods.

This is the temple Shikhara in Dravida Vimana style made of mortar. notice the overhang of the roof, rainwater would flow down smoothly away from the wall.

We must have spend 20 minutes seeing the inside of the temple. We decided to leave and came back to the outer gateway to check out the sculptures of a fish and lizard on the front wall. On the fish is a woman with her arm raised.

The lizard looks so real, the curves in the body and tail have been replicated so well. Even the ridge running along the middle is done superbly. Wondering the purpose behind this sculpture.. to ward off evil eyes?

This lizard remind me of large fishes on the walls surrounding Bahubali on Vindhyagiri hill at Shravanabelgola.

Done with Kolaramma Devi temple, we head towards Someshwara Devasthana. A two minute walk from here.
.........

Antargange, Kolar

Having lived in Bangalore for a good part of my life and having passed through Kolar several times, I had not seen the ancient temples of Kolar. I heard of the temples, few years ago and decided to visit them. The day finally arrived.

September 20, 2019
Agenda for the day was to see Kolaramma and Someshwara temples. We left home around 5-45, the road was good but our journey was delayed slightly for want of fuel and ATM. We reached Kolar by 7-30. We decided to have breakfast and then start the tour. We found a street vendor serving fresh idli and dosa close to the town bus-stand. Breakfast was good. As I inquired directions for the temple, the vendor suggested us to visit Antara Gange first and then see the temples in the city. The plan made sense, so we took the road which was quite narrow, passed through localities which had rural feel. Minutes later we were out of the town, heading towards a mini hill range covered with woods and rock formations. The short drive ended at the base of a hill where an arch beckoned visitors to the holy place of Anatara Gange. Besides the arch, our welcome included a group of monkeys, had to alert.. As you see the steps disappeared into the woods, we had no clue how far the spot was. An elderly woman said its a 10 minute walk.

Our trek began, the sides of the path is fenced to keep away people. The path was almost straight but climbing all the way. Two men passed by us, looked they were here for morning walk.

Our destination is up there, at the end of the steps. The place had a serene ambiance. I was hoping to see or hear birds, no such thing. The place was really silent.

Just before the destination, on the left side was this temple. Seems like Kartikeya temple, because of the peacock idol on a pedestal in front of the temple (see inset). An elderly woman with a walking stick was the only other person here.

The last flight of steps to the spot. A number of boards planted by the forest department carried information about wildlife on this hill.. butterflies, birds, and few mammals as well.

Half way up the flight of steps, on the left hand side was this ancient mantapa, probably made for travelers visiting this place or this shelter might have been used for cooking during fairs or festivals.

So this is Anatra Gange, the historic temple complex with a natural source of water. The fresh water emerging from ground collects into the stepped tank. The water in the tank is clear but the tank floor is green with algae. Minutes after we reached a group of three came with plastic cans. They went into one of the mantapas seen here and came out with filled up cans. We learned that people from Kolar and nearby village believe this water has medicinal properties, hence they take it home and consume it regularly. In fact, rain water accumulated in the soil, held by plant roots, is slowly released which picks up minerals as it flows down. The water is naturally beneficial for lives. This is something which our ancient people knew and respected such valuable sources of water and built shrines next to them.

Inside the smaller mantapa on the left is an idol of Ganesha and under the larger mantapa is where the water drops out in steady trickles. In the background, is a temple dedicated to Kashi Vishwanatha.

A lovely little idol of Nandi.

This is the Kashi Vishwanatha Devasthana, the entrance is manned by a pair of painted Dwarapalas. The deity is a form of Lord Shiva. The platform in the foreground has another Nandi and a Stambha. By now we had seen a dozen monkeys, quite a few were young, like teenage human beings.

Besides the temple is a mantapa, an open hall for conducting rituals. There was just one priest in sight, he did his best to keep the place clean.

Inside the open Mantapa is another Mantapa with a platform. I guess this is used for weddings and other important events.

The short flight of steps leading up to the temple floor is flanked by a pair of stone elephants which seem to be Hoysala style. In the middle is a row of idols at the floor level depicting mostly female characters.

The idols must the Saptamatrikas, not too sure. the orange painted cuboid structure in the background is a shrine dedicated to Lord Hanuman.

A pair of monkeys create an ausing scene by placing their tails across one of the idols.

A monkey couple. The male is grooming the female. Their hair style is something I wonder at. They look as though the hair has been cut.

We spent about 30 minutes and left. On the way down, I noticed a hairy caterpillar crawling on a barb wire. In north Karntaka its called Kamleehula. They are usually seen during rainy seasons, they are cling on to walls and ceilings. If they come in contact with skin, it can get very itchy.

In these woods, we could see a number of Seetaphal ~ custard apple trees with tiny fruits yet to ripe. A group of people has just started their climb as we came down. One of the ladies of the group had a plastic bag filled with biscuits packets, a monkey had grabbed it and being very selfish, not letting any other monkey take anything.

Done with Antaragange, we headed back to Kolar town.
.........

ಕಡಲತೀರಕ್ಕೆ ನನ್ನ ಮೊದಲ ಭೇಟಿ

ಜೂಲೈ ೨೮, ೨೦೧೯

ಬೆಂಗಳೂರಿಂದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕೆಲಸಕ್ಕಾಗಿ ಧಾರವಾಡಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕಾಗಿ ಬಂತು. ನಾನು ಸಿದ್ದಿ ಮೂರ್ನಾಲ್ಕು ದಿನಕ್ಕೆ ಆಗುವಷ್ಟು ಬಟ್ಟೆ ಪ್ಯಾಕ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ನಡೆದೆವು. ಸಿದ್ದಿ ಇದೆ ನಡುವೆ ನನಗೆ ಸರ್ಪ್ರೈಸ್ ಮಾಡಲು ಧಾರವಾಡದಿಂದ ಗೋಕರ್ಣ ಪ್ರವಾಸ ಪ್ಲಾನ್ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಕಾರಣ ನಾನು ಈ ಮೊದಲು ಸಮುದ್ರ ದಂಡೆ ಅಥವಾ ಬೀಚ್ ನೋಡಿದ್ದೇ ಇಲ್ಲ. ಧಾರವಾಡಕ್ಕೆ ಹೋದಮೇಲೆ ನನಗೆ ತಮ್ಮ ಗೋಕರ್ಣ ಪ್ರವಾಸದ ಪ್ಲಾನ್ ತಿಳಿಸಿದರು. ಸಂತೋಷ ಏನೋ ಆಯಿತು ಆದ್ರೆ ಬೇಜಾರು ಕೂಡ ಆಯಿತು. ಮೊದ್ಲೇ ನನಗೆ ಈ ರೀತಿ ಗೋಕರ್ಣಕ್ಕೆ ಹೋಗೋದಿದೆ ಅಂತ ಹೇಳಿದ್ದರೆ ನಾನು ಬೀಚ್ ನಲ್ಲಿ ಆಡಲು ಅನುಕೂಲವಾಗುವಂತಹ ಬಟ್ಟೇನಾದ್ರು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಿತ್ತು. ಹೋಗಲಿ ಬಿಡು ಎಂದು ನಾವು ಮಾರನೇ ದಿನ ಮುಂಜಾನೆ ೫ ಗಂಟೆಗೆಲ್ಲ ಧಾರವಾಡದಿಂದ ಪ್ರಯಾಣ ಶುರು ಮಾಡಿದೆವು.

ಗೋಕರ್ಣಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ದಾರಿ ಕೂಡ ನನಗೆ ಹೊಸದೇ. ಆ ಕಾಡು, ಆ ಝರಿಗಳು, ಆ ಗುಡ್ಡಗಳು ನೋಡುವದೇ ಒಂದು ಹಬ್ಬ. ನಾವು ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊರಟಿದ್ದರಿಂದ ಮಳೆ ನಿಂತು ನಿಂತು ಹಣಿಯುತ್ತಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಗುಡ್ಡದ ನಡುವಿಂದ ಸಣ್ಣ-ದೊಡ್ಡ ಝರಿಗಳು ಹರಿಯುವದನ್ನು ನಾವು ನೋಡಬಹುದಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಮಳೆ ಹನಿಗಳ ಸತತ ಸ್ಪರ್ಶದಿಂದಾಗಿ ಮರಗಳು ಹಚ್ಚ ಹಸಿರಾಗಿ ನಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಬಿಳಿ ಮೋಡಗಳು ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿಗಳನ್ನು ಆವರಿಸಿದ್ದವು. ಈ ಪ್ರವಾಸದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೊಡನೆ ಕುಸುಮ ಅಮ್ಮ, ಮೋಹನ್ ಅಂಕಲ್, ಶಿವು, ಭುವನ ಕೂಡ ಜೊತೆಗಿದ್ದರು. ಕುಸುಮ ಅಮ್ಮ ಕೆಲವು ಸಸ್ಯಗಳನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಅವನ್ನು ಯಾವುದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಹೇಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ ಅಂತ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ನಡು-ನಡುವೆ ಮೋಹನ್ ಅಂಕಲ್ ರ  ಟಿಪ್ಪಣಿಗಳು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದವು. ಪ್ರವಾಸದ ದಾರಿ ತುಂಬಾ ಹೊಸದು ಮತ್ತು ಆಕರ್ಷಕವಾದ್ದರಿಂದ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಬೇಗ ಎದ್ದಿದ್ದರೂ ಯಾರು ಗಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಲಿಲ್ಲ.

ಗೋಕರ್ಣವು ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟದ ಉತ್ತರಕನ್ನಡ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಮಟಾ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಊರು. ಇದು ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಧಾರವಾಡದಿಂದ ಸುಮಾರು ೧೫೩ ಕಿ. ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಗೋಕರ್ಣವು ಇಲ್ಲಿರುವ ಹಿಂದೂ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವಾದ ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಪಡೆದಿದೆ.
ನಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣ ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ-ಅಂಕೋಲಾ ಹೆದ್ದಾರಿಯ ಮೂಲಕ ಗೋಕರ್ಣದತ್ತ ಸಾಗಿತು. ಈ ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಸ್ತಿಕಟ್ಟೆ ಎಂಬ ಊರು ಸಿಗುವದು. ಹೆದ್ದಾರಿ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಗುರು ನಿತ್ಯಾನಂದ ಸ್ವಾಮಿ ಮಂದಿರವಿದೆ. ಮಂದಿರದ ಮೇಲೆ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಗಡಿಯಾರವಿದೆ(ಕ್ಲಾಕ್ ಟವರ್). ದೇವಸ್ಥಾನ ಅಷ್ಟೇನು ಹಳೆಯದಲ್ಲವಾದರೂ ನೋಡಲು ಸುಂದರವಾಗಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರಿಗೆ ಬಂದ ಭಕ್ತಾದಿಗಳಿಗೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಕಲ್ಲಿನ ಬೆಂಚುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಗುರು ನಿತ್ಯಾನಂದ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪಕ್ಕದಲ್ಲೇ ಚಿಕ್ಕ ಮಹಾಸತಿ ದೇವಾಲಯ ಕೂಡ ಇದೆ. ಮಂದಿರದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ಎರಡು ಬದಿಯಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಿವೆ.
ಈ ಎರಡು ದೇವಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ನೋಡಿಕೊಂಡು ನಾವು ಮತ್ತೆ ಗೋಕರ್ಣದತ್ತ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದೆವು. ಮಳೆಯೂ ಕೂಡ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಮತ್ತೆ ಶುರುವಾಯಿತು.

ಅಲ್ಲಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಅಂಕೋಲದತ್ತ ನಡೆದೆವು. ಅಂಕೋಲದ ಹತ್ತಿರವಿರುವ ಹನುಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಮಹಾಮಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನ ನೋಡಿಕೊಂಡು ಮುಂದೆ ಹೋಗುವದೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
ಕ್ರಿ.ಶ 1510 ರಲ್ಲಿ ಗೋವಾದಿಂದ ಪಲಾಯನ ಮಾಡಿದ ಜಿಎಸ್ಬಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬ ದೇವತೆಗಳೊಂದಿಗೆ (ಕುಲದೇವತಾ ವಿಗ್ರಹಗಳು) ಬಂದು ಇಲ್ಲಿ ನೆಲೆಸಿದರು. ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ಚಿನ್ನದ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಹತ್ತು-ಹದಿನೈದು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ಪೂಜೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಪುನರಪ್ರಸ್ಥಾಪನ 1975 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಗುಡಿಯು ವಿಶಾಲವಾದ ಜಾಗದಲ್ಲೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸುತ್ತಲೂ ಕಾಂಪೋಂಡ್ ಇದೆ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಎರಡು ದಾರಿಗಳಿವೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ಗೋಡೆಯ ಮೇಲೆ ಒಂದು ಕಡೆ ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತೊಂದು ಕಡೆ ಚಂದ್ರನನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಇಬ್ಬರು ದ್ವಾರಪಾಲಕರ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.

ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ಒಳಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ನಟ್ಟ ನಡುವೆ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸುತ್ತಲೂ ಅರ್ಚಕರು ಇರಲು ವಸತಿಗಳು, ಬಾವಿ, ತುಳಸೀಕಟ್ಟೆಗಳು ತುಂಬಾ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದ್ದವು. ಒಂದುರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ಅಗ್ರಹಾರದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಹೊರಗೆ ಸುತ್ತಲೂ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು(ಟೈಲ್ಸ್) ಹಾಕಿದ್ದರಿಂದ ಮಳೆಬಂದು ಕಾಲು ಜಾರುತ್ತಿದ್ದವು.

ದೇವಾಲಯವು ಮುಖಮಂಟಪ, ಸಭಾಮಂಟಪ ಮತ್ತು ಗರ್ಭಗುಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮೇಲ್ಭಾಗವು ತುಂಬಾ ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದ್ದು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಮೂಲೆಯ ಕೊನೆಗೆ ಹಾವಿನ ಹೆಡೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣರ ಮೂರ್ತಿಯಿದೆ.

ಈ ದೇವಾಲಯ ಇಲ್ಲಿ ಹೇಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು ಎನ್ನುವದಕ್ಕೂ ಒಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕಥೆ ಇದೆ. ನಮಗೆಲ್ಲ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ, ಗೋವಾ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ಇತ್ತು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ಹಿಂದೂ ದೇವಾಲಯಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮವನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಿರುಕುಳವನ್ನು ತಡೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆ ಅನೇಕ ಹಿಂದೂ ಕುಟುಂಬಗಳು ಗೋವಾದಿಂದ ವಲಸೆ ಹೋದವು. ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಮಹಾಮಾಯನ ಭಕ್ತರು ಸಹ ಇದೇ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದ ದಿನಚರಿಯನ್ನು ಬಿಡಲು ಸಿದ್ಧರಿರಲಿಲ್ಲ. ನಾಗ್ವೆಯ ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವುದು ಅವರಿಗೆ ಸುಲಭವಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಮಹಾಮಾಯರು ರೋಹಿಣಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸ್ವ-ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು, ಇದು ಅವರನ್ನು ಗೋವಾದಿಂದ ಹೊರಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯುವಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ತಂದೊಡ್ಡಿತು. ಆದರೆ, ಮಹಾಮಾಯ ಅವರು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಹೋಗುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದರು. ಹೀಗೆ ಭಕ್ತರು 1510 ರಲ್ಲಿ ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣನ ಚಿತ್ರದೊಂದಿಗೆ ಗೋವಾದಿಂದ ಹೊರಟರು.

ಆಗ ಹನುಮತ್ತ ದಟ್ಟ ಕಾಡು. ಭಕ್ತರು ಹನುಮತ್ತ ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಮುಸ್ಸಂಜೆಯಾಯಿತು. ಅವರು ಶ್ರೀ ಮಹಿಷಾಸುರ ಮರ್ದಿನಿ ಶ್ರೀ ಭಾಗವತಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಕಳೆಯುವದಾಗಿ ಯೋಚಿಸಿ ಅಲ್ಲೇ ತಂಗಿದರು. ಆ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ವೀರಪ್ಪ, ಶ್ರೀ ಹೊನ್ನಪ್ಪ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಹನುಮಂತ ದೇವಾಲಯಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಹನುಮತ್ತ ಎಂದು ಕರೆಯಲು ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿನ ಹನುಮಂತ ದೇವಾಲಯ. ಮಾರನೆಯ ದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ, ಒಂದು ಮಹತ್ವದ ಘಟನೆ ನಡೆಯಿತು. ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಈಗ ಇರುವೆ ಬೆಟ್ಟದಿಂದ ಆವೃತವಾಗಿತ್ತು. ಶ್ರೀ ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ಮತ್ತು ಶ್ರೀ ಮಹಾಮಾಯರು ಅಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಇರಲು ಬಯಸಿದ್ದರು ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆನಿಂತರೆಂದು ಪ್ರತೀತಿ.

ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂಭಾಗದ ನೋಟ.

ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ ನೋಡಿದ ನಂತರ ನಾವು ಗೋಕರ್ಣದತ್ತ ನಡೆದೆವು. ಗೋಕರ್ಣ ತಲುಪಿದ ನಂತರ ಮಹಾಗಣಪತಿಯ ದರ್ಶನ ಪಡೆದು ಮಹಾಬಲೇಶ್ವರ ದೇವರ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ನಡೆದೆವು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿದೆ. ದೇವಸ್ಥಾನದ ಒಳ ಹೋಗಲು ಸರದಿಯಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಅಷ್ಟೊಂದು ಗುಡಿ ಭಕ್ತರಿಂದ ಕಿಕ್ಕಿರಿದಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಫೋಟೋ ತೆಗೆಯೋದು ನಿಷೇದಿಸಲಾಗಿತ್ತಾದ್ದರಿಂದ ಯಾವ ಫೋಟೋ ಕೂಡ ತೆಗೆಯಲಿಲ್ಲ. ನಮ್ಮ ಸರದಿ ಬಂದ ತಕ್ಷಣ ಒಳಗೆ ಹೋಗಿ ದೇವರಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿ, ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ ಹುಗಿದು ಹೋದ ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನು ಕೈ ಹಾಕಿ ಸ್ಪರ್ಶಿಸಲು ಅರ್ಚಕರು ಹೇಳಿದರು. ಭಕ್ತರು ತುಂಬಾ ಜನ ಇದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ಬೇಗಬೇಗನೆ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿ ಮುಂದೆ ಹೋಗುವಂತೆ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಅಂತೂ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ತೀರ್ಥ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಸಮುದ್ರ ದಂಡೆಯತ್ತ ನಡೆದೆವು. ಅರ್ಧ ದಾರಿ ಹೋದ ನಂತರ ಅಲ್ಲಿ ನಿಂತ ಪಂಡಿತರೊಬ್ಬರು ಪ್ರಸಾದ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಊಟ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಎಂದರು. ಊಟ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ಮೊದಲು ಶಿರಾ, ನಂತರ ಅನ್ನ-ಸಾರು ಆಮೇಲೆ ಅನ್ನ-ಸಾಂಬಾರು, ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಅನ್ನ- ಮಜ್ಜಿಗೆ. ಏನೇ ಹೇಳಿ ಪ್ರಸಾದದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಏನೇ ತಿಂದರು ಅಮೃತ. ನಮಗಂತೂ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಾ ಊಟ ಆಯಿತು. ನಂತರ ಬೀಚ್ ಗೆ ಹೋದೆವು.

ಗೋಕರ್ಣ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಇತಿಹಾಸವೆಂದರೆ, ಗೋ ಎಂದರೆ -  ಹಸು/ಆಕಳು, ಕರ್ಣ ಎಂದರೆ - ಕಿವಿ ಎಂದರ್ಥ. ಈ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರವು ಗಂಗಾವಳಿ ಮತ್ತು ಅಜ್ಞಶಿನಿ ಎಂಬ ಎರಡು ನದಿಗಳ ನಡುವೆ ಹಸುವಿನ ಕಿವಿಯಾಕಾರದ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಗೋಕರ್ಣ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂತು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ, ಅಲ್ಲದೆ ಇಲ್ಲಿ ಹಸುವಿನ ಕಿವಿಯಿಂದ ಶಿವ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಈ ಹೆಸರು ಬಂತೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ.
ಪೌರಾಣಿಕ ಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಆಸಕ್ತಿ, ಚಿಕ್ಕವಳಿದ್ದಾಗಿಂದನು ನನಗೆ ನನ್ನ ಅಪ್ಪಾಜಿಯೊಂದಿಗೆ ಕಾಲ ಕಳೆಯುವದೆಂದರೆ ತುಂಬಾ ಇಷ್ಟ. ಅಪ್ಪಾಜಿ ಪೂಜೆ, ಪುರಾಣದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಆಸಕ್ತಿ ಹೊಂದಿದವರಾದ್ದರಿಂದ ಬಿಡುವಿದ್ದಾಗಲೆಲ್ಲ ನಾನು ಹಬ್ಬಗಳ ಕುರಿತು, ಪೂಜೆಗಳ ಕುರಿತು ಕೇಳುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಪ್ರಶ್ನೆಗೂ ಉತ್ತರಿಸುವರು, ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೇಳುವರು. ಶಿವ ಪಾರ್ವತೀ ಕಲ್ಯಾಣ, ಗಣೇಶ ಚಂದ್ರನಿಗೆ ಶಾಪ ಕೊಟ್ಟ ಕಥೆ, ಕುಬೇರನ ಗರ್ವ ಭಂಗ, ಜೋಕುಮಾರನ ಕಥೆ, ಪಾರ್ವತೀ ಅಗ್ನಿಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ಕಥೆ, ಕೃಷ್ಣ ಜಾಂಬುವಂತ ಕದನ ಹಾಗೆ ರಾವಣ ಶಿವನಿಂದ ಪಡೆದ ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನು ಗಣೇಶ ಉಪಾಯದಿಂದ ಮರಳಿ ಪಡೆದ ಕಥೆ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಅಪ್ಪಾಜಿ ನನಗೆ ಹೇಳಿದ್ದರು. ಈಗ ಇದೆಲ್ಲ ಯಾರು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕಥೆಯೇ ನಿಜ ಎಂದು ನಂಬಿ ಬದುಕೋ ಕಾಲ ಇದು.
ಅದೇನೇ ಇರಲಿ, ಗೋಕರ್ಣಕ್ಕೂ ಕೂಡ ಒಂದು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಯಿದೆ.

"ಒಂದು ಬಾರಿ ಲಂಕೇಶ್ವರ ರಾವಣ ಶಿವನನ್ನು ಕುರಿತು ಘೋರ ತಪಸ್ಸನ್ನಾಚರಿಸುತ್ತಾನೆ. ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿ ಶಿವ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷನಾಗುತ್ತಾನೆ. ವರವನ್ನು ಕೇಳು ಎಂದಾಗ ರಾವಣ ಶಿವನ ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನೇ ಕೇಳುತ್ತಾನೆ. ಆತ್ಮಲಿಂಗ ತನ್ನ ಜೊತೆ ಇದ್ದರೆ ಯಾರು ತನ್ನನ್ನು ಏನು ಮಾಡಲಾರರು, ಸ್ವತಃ ಶಿವ ಕೂಡ ಏನು ಮಾಡಲಾರ ಎಂದು ಅವನಿಗೆ ತಿಳಿದಿರುತ್ತದೆ. ಶಿವ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನಲಾಗದೆ ಭಕ್ತನಿಗೆ ತನ್ನ ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನು ವರವಾಗಿ ಕೊಡುತ್ತಾನೆ ಜೊತೆಗೆ ರಾವಣನಿಗೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ ಈ ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನು ಮನೆ ಮುಟ್ಟುವವರೆಗೂ ಎಲ್ಲೂ ಕೆಳಗೆ ಇಡಕೂಡದು ಎಂದು. ಇದನ್ನು ನೋಡಿದ ದೇವತೆಗಳು ನಡುಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ರಾಕ್ಷಸನಾದ ರಾವಣ ತಮ್ಮನ್ನು ಇನ್ನು ಉಳಿಸಲಾರನೆಂದು ತಿಳಿದು ಶಿವನಲ್ಲಿ ಮೊರೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಆಗ ಶಿವ ನನ್ನಿಂದ ಏನನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುವದಿಲ್ಲ, ನೀವು ಗಣೇಶನನ್ನೇ ಕೇಳುವದು ಉಚಿತ ಎಂದು ಸೂಚಿಸುತ್ತಾನೆ. ದೇವತೆಗಳು ಗಣೇಶನಿಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವಂತೆ ಬೇಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಗಣೇಶ ಆಯಿತು ಎಂದು ಬಾಲ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಾಗಿ ರಾವಣನ ಎದಿರು ಬರುತ್ತಾನೆ. ಆ ವೇಳೆಗೆ ರಾವಣ ಈತನನ್ನು ಕಂಡು ನೋಡು ಬಾಲ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ನನಗೆ ತುರ್ತಾಗಿ ಲಘುಶಂಕೆ ಹೋಗುವದಿದೆ, ನೀನು ಈ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡಿರು,ಯಾವುದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೂ ಕೆಳಗಿಡಬೇಡ ನಾನು ತ್ವರಿತವಾಗಿ ಹಿಂದಿರುಗುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ. ಗಣೇಶ ಆಗಲಿ ಎಂದು ಹಿಡಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ರಾವಣ ಲಘುಶಂಕೆಗೆ ಹೋದ ತಕ್ಷಣ ಗಣೇಶ ನನಗೆ ಈ ಲಿಂಗ ತುಂಬಾ ಭಾರವಾಗುತ್ತಿದೆ, ನಾನು ಮೂರೆನಿಸುವಷ್ಟರಲ್ಲಿ ನೀನು ಬರದಿದ್ದರೆ ನಾನಿದನ್ನು ಕೆಳಗಿಡುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಕೂಗಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ರಾವಣ ಹಾಗೆ ಮಾಡಬೇಡ ಎನ್ನುತ್ತಿರುವಾಗಲೇ ಗಣೇಶ ಒಂದು - ಎರಡು - ಮೂರು ಎಂದು ಆತ್ಮಲಿಂಗವನ್ನು ಕೆಳಗಿಟ್ಟುಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ರಾವಣ ಕೈ ತೊಳೆದು ಓಡಿ ಬರುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಆತ್ಮಲಿಂಗ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ ಹುಗಿದು ಹೋಗಿರುತ್ತದೆ. ಎಷ್ಟೇ ಪ್ರಯತ್ನ ಪಟ್ಟರು ಲಿಂಗ ಮೇಲೆ ಬರುವದಿಲ್ಲ. ಅದೇ ಸ್ಥಳವೇ ಈಗಿನ ಪುಣ್ಯಕ್ಷೇತ್ರ ಗೋಕರ್ಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ."

ಆಗಲೇ ಮಳೆ ಸಣ್ಣಗೆ ಶುರುವಾಯ್ತು. ಬೀಚ್ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ನೋಡಿ ತುಂಬಾ ಖುಷಿ ಆಯಿತು. ದೃಷ್ಠಿ ಹರಿದಷ್ಟು ದೂರ ಬರಿ ನೀರು, ತಂಪು ಗಾಳಿ, ಅಲೆಗಳು ಬಂದು ದಡಕ್ಕೆ ಅಪ್ಪಳಿಸುವ ಸದ್ದು. ನಾನು ಒಂದು ಪುಸ್ತಕದಲ್ಲಿ ಓದಿದ್ದೆ ಸಮುದ್ರದ ಪ್ರತಿ ಏಳನೇ ಅಲೆಯು ತುಂಬಾ ದೊಡ್ಡದಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂದು. ನಾನು ಅಲೆಗಳನ್ನು ಎನಿಸ ತೊಡಗಿದೆ. ಕೆಲವು ಸಲ ಸರಿ ಬಂತು, ಕೆಲವು ಸಲ ಇಲ್ಲ. ಅಷ್ಟೋತ್ತಿಗೆ ಮಳೆ ಜೋರಾಗಿ ಬರಲು ಶುರು ಮಾಡಿತು. ಸ್ವಲ್ಪ ನೆರಳಲ್ಲಿ ನಿಂತು ಮಳೆ ನಿಂತ ಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಬೀಚ್ ನತ್ತ ನಡೆದೆವು.

ತುಂಬಾ ಹೊತ್ತು ಬೀಚ್ ನಲ್ಲಿ ಆಟ ಆಡಲು ಮನಸ್ಸು ಬರಲಿಲ್ಲ. ಕಾರಣ ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಕಾಟನ್ ಬಟ್ಟೆ. ಚಳಿ ಹತ್ತಲು ಶುರುವಾಯ್ತು. ಆದರೆ ಶಿವೂ ಮತ್ತು ಭುವನ ಇದೆಲ್ಲದರ ಪರಿವೆ ಇಲ್ಲದೆ ನೀರಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡಿದರು.

ಸಮುದ್ರದ ಅಲೆಗಳು ಅದೇನೋ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣನ್ನು ತಂದು ದಡಕ್ಕೆ ಹಾಕುತ್ತಿತ್ತು. ಬೀಚ್ ಅಷ್ಟೇನು ಗಲೀಜು ಅಲ್ಲ, ಅಷ್ಟು ಸ್ವಚ್ಛವೂ ಅಲ್ಲ ಹಂಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿಂದ ಸುಮಾರು ೪ ಕಿ.ಮೀ. ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಓಂ ಬೀಚ್ ಗೆ ಹೋದೆವು. ಬೆಟ್ಟ ಹತ್ತಿ ಇಳಿದರೆ ॐ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಈ ಬೀಚ್ ಕಾಣುವದರಿಂದ ಇದಕ್ಕೆ ಓಂ ಬೀಚ್ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಕಲ್ಲಿನ ಬೆಂಚುಗಳು ಕೂಡ ಇವೆ. ಮಳೆಯೂ ಸಣ್ಣಗೆ ಬರ್ತಾನೆ ಇತ್ತು. ಹಂಗೆ ಕೊಡೆ ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಬೀಚ್ ದಂಡೆಗುಂಟ ತಿರುಗಾಡಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಪ್ಪೆ ಚಿಪ್ಪನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡೆವು. ಇಲ್ಲಿ ಭುವನ ನೀರಲ್ಲಿ ಆಡೋವಾಗ ದೊಡ್ಡದೊಂದು ಅಲೆ ಬಂದು ಅವಳನ್ನು ಕೆಡವಿತು, ಅವಳು ಮತ್ತೆ ಎದ್ದು 'ಅಕ್ಕ ನನ್ನ ಚಪ್ಪಲಿ ಹೋದುವು' ಎಂದು ನನಗೆ ಹೇಳಿದಳು. ಆದರೆ ಸಮುದ್ರದ ನಂತರದ ಅಲೆಯೇ ಅವಳ ಚಪ್ಪಲಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ತಂದು ದಂಡೆಗೆ ಹಾಕಿತ್ತು. ಅವಳಿಗೆ ತುಂಬಾ ಖುಷಿ ಆಯಿತು.

ಅಂತೂ ಬೀಚ್ ನೋಡಿದು ಸಮಾಧಾನವಾಯ್ತು. ನಾವು ಇನ್ನು ಬೆಳಗಿರ್ತೇ ಧಾರವಾಡ ತಲುಪಬೇಕಿತ್ತು ಅಂತ ಬೇಗನೆ ಗೋಕರ್ಣದಿಂದ ಹೊರಟೆವು. ಬರುತ್ತಾ ಕೂಡ ಒಂದು ದೇವಸ್ಥಾನ ನೋಡಬೇಕು ಎಂದು ಸಿದ್ದಿ , ಮೋಹನ್ ಅಂಕಲ್ ಗೆ ಹೇಳ್ತ ಇದ್ರು. ಅದೇ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕೌಡಿಕೇರಿ ದೇವಸ್ಥಾನ. ಈ ದೇವಸ್ಥಾನ ಕೆರೆಯ ದಂಡೇ ಮೇಲಿದೆ. ಈ ಕೆರೆಯನ್ನು ಭೀಮನು ವನವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿದನೆಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲಿಯೇ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಎದುರಿಗೆ ಒಂದು ಭಾವಿ ಕೂಡ ಇದೆ. ಅಷ್ಟೇನು ದೊಡ್ಡದಲ್ಲದಿದ್ರೂ ದೇವಾಲಯ ಮಾತ್ರ ತುಂಬಾ ಸುಂದರವಾಗಿದೆ.

ಕೌಡಿಕೇರಿ ದಂಡೆಯ ದೃಶ್ಯ. ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಹೊತ್ತು ಇದ್ದು ದೇವಸ್ಥಾನ ನೋಡಬಹುದಿತ್ತು, ಆದರೆ ಚಳಿಯಿಂದ ನಾನು, ಭುವನ ಗಡ-ಗಡ ನಡುಗುವದನ್ನು ನೋಡಿ ಎಲ್ಲರೂ ನಗಲು ಶುರು ಮಾಡಿದರು. ಅಲ್ಲದೆ ಟೈಮ್ ಕೂಡ ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿಂದ ಧಾರವಾಡದ ಕಡೆ ಗಾಡಿ ತಿರುಗಿಸಿದೆವು.

ಅಂತೂ-ಇಂತೂ ಸಮುದ್ರ ನೋಡಿದೆ ಅಂತ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಹೇಳಿಕೊಂಡು ಅಡ್ಯಾಡಬಹುದು ನಾನು, ಅದರ ಅನುಭವ ಹೇಗೆ ಇರ್ಲಿ...

.........

Ganapati Devastana, Hangal

This article is continuation of Tarakeshwara Devastana, Hangal - part-4.

Hangal is known for Tarakeshwara Devastana, a Chalukyan monument, a temple dedicated to the form of Shiva. The temple site has not one temple but two. The other temple is dedicated to Ganesha the remover of obstacles. Both temples' architecture are similar. The noticeable difference is the size and the forms of their Shikharas.

Ganesha Devastana horizontal axis is perpendicular to Tarakeshwara temple axis. While Tarakeshwara is east-facing, Ganesha is south-facing. In plan the temple has a Mukha Mantapa with Sukanasi around it, Antharala and Garbhagudi.

This the Mukha Mantapa. I think this place was used as Natya Mantapa since it has a circular stage in the center.

The door-frame and threshold are as grand as the columns. It seems both temples were built during the same time.

Another view of the Natya Mantapa. Looks like lime was applied to some of the surfaces. Lime has a corrosive effect on stones. Good someone had it removed.

This little temple also has a chandelier. The diameter is approximately 9 feet. The design is fascinating, thought provoking work. How did the sculptors manage to achieve the precision. Did they create the design on their own? How was the piece hauled up there?

In the given space and camera this is the best side view I could get. As you see the Gabhagudi crown is a tapering type called Rekhanagari Shikhara. This is the type which can be seen in North Indian temples. Chalukyan builders had designed and developed several types of Shikharas, the experiments were carried out at Aihole and Pattadakal.

A look at the Shikhara standing close to its base. The graceful curves merge to one point.. beautiful. In a way this Shikhara is difficult to construct compared to the stepped Shikhara. Oh the ancient builders, I bow with respect.

Having seen the wonderful monument, we prepared to leave, with one last look at Tarakeshwara Devatana. Now we had to pass through the crowded market, Pushpa already had a mental a list of things to buy. She stopped to pick up vegetables close to the temple gate. We had to buy a bag to carry our shopping. Pushpa picked up a couple of bags from a bag vendor, forgot to pay, the owner had to remind us about his payment! Small embarrassment.

First stop was onion and potato shop. Stuff was good, not the cold storage stuff we usually get in cities.

Next was fresh vegetables. The yellow tint is because of the makeshift shelter. All vendors are prepared for rains, business can't stop. Pushpa picked several vegetables, when done she forgot to pay again. Second embarrassment!!

Pushpa wanted to pick up vegetables for two or three shops, had to be reminded three times to pay. Then she wanted to purchase jowar but I was hesitant. So we called an aunt at Dharwad who advised to buy it at Dharwad instead. Thanks to my aunt I was spared the task of hauling 10kg jowar through the crowd.

We had to walk almost a kilometer, half way through rain started falling, we managed to stay dry, thanks to the market. By the way, Hangal being close to Sirsi which is known for pineapple production, has fresh pineapples. We picked up three, our car was filled with its sweet aroma.

The rainfall continued and got heavier. We were driving towards Tadas, the road was scenic because of the hills, curvy roads, green fields and woods. The rain was so heavy there were streams across the roads. It was many years since I'd seen such rains, thoroughly enjoyed the scenes.
.........